VO2max (VO2 max) ย่อมาจาก Maximal Oxygen Uptake เป็นค่าที่บ่งบอกถึงปริมาณออกซิเจนสูงสุดที่ร่างกายสามารถนำไปใช้ได้ในระหว่างการออกกำลังกายที่มีความหนักสูงสุด โดยทั่วไปจะวัดเป็นหน่วย มิลลิลิตรต่อกิโลกรัมต่อนาที (ml/kg/min)
การทดสอบ VO2max เป็นเครื่องมือสำคัญในการประเมินสมรรถภาพทางกาย โดยเฉพาะในนักกีฬาและผู้ที่ต้องการพัฒนาศักยภาพทางการกีฬา การทดสอบนี้ยังช่วยประเมินสุขภาพโดยรวม เนื่องจาก VO2max มีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด
ประโยชน์ของการตรวจ VO2max
- ประเมินสมรรถภาพทางกาย: การตรวจ VO2max ช่วยให้ทราบถึงระดับความฟิตของร่างกาย
- กำหนดเป้าหมายการออกกำลังกาย: ค่า VO2max เป็นตัวช่วยในการกำหนดความหนักของการออกกำลังกายให้เหมาะสมกับแต่ละบุคคล
- ติดตามผลการฝึกซ้อม: การทดสอบ VO2max ซ้ำๆ จะช่วยติดตามผลการฝึกซ้อมและประเมินความก้าวหน้า
- ประเมินสุขภาพ: ค่า VO2max ต่ำมีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด
วิธีการตรวจ VO2max
- การทดสอบวิ่งบนลู่วิ่ง: เป็นวิธีการทดสอบที่ใช้กันทั่วไป โดยผู้ทดสอบจะวิ่งบนลู่วิ่งที่มีความชันเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จนกว่าจะไม่สามารถวิ่งต่อได้
- การทดสอบจักรยาน: วิธีการนี้คล้ายคลึงกับการทดสอบวิ่งบนลู่วิ่ง แต่ใช้จักรยาน ergometer แทน
- การทดสอบ step test: เป็นวิธีการทดสอบที่ง่ายและสะดวก โดยผู้ทดสอบจะก้าวขึ้นลงบนแท่น step ตามจังหวะที่กำหนด
ปัจจัยที่มีผลต่อ VO2max
ปัจจัยต่างๆ เช่น อายุ เพศ พันธุกรรม และระดับความฟิต มีผลต่อค่า VO2max โดยทั่วไปแล้ว VO2max จะสูงสุดในช่วงอายุ 20-30 ปี และจะลดลงตามอายุที่มากขึ้น ผู้ชายมักจะมีค่า VO2max สูงกว่าผู้หญิง และนักกีฬามักจะมีค่า VO2max สูงกว่าคนทั่วไป
ค่า VO2max แบ่งออกเป็นระดับต่างๆ ขึ้นอยู่กับเพศ อายุ และระดับความฟิต
– ระดับต่ำ 30-35 ml/kg/min
– ระดับปานกลาง 35-45 ml/kg/min
– ระดับสูง 45-60 ml/kg/min
– ระดับยอดเยี่ยม 60+ ml/kg/min
บทสรุป
การตรวจ VO2max เป็นเครื่องมือสำคัญในการประเมินสมรรถภาพทางกายและสุขภาพ มีประโยชน์สำหรับนักกีฬา ผู้ที่ต้องการพัฒนาศักยภาพทางการกีฬา และผู้ที่ต้องการประเมินสุขภาพโดยรวม